Jak chronić się przed infekcjami?

Codziennie okolice intymne kobiety są narażone na niekorzystne drobnoustroje, których nadmierny rozwój powodować może problemy intymne. Wielu problemom intymnym można zapobiec, wprowadzając zasady odpowiedniej higieny intymnej.

Podstawowe zasady higieny intymnej

  1. Należy co najmniej dwa raz dziennie myć okolicę sromu. Do mycia sromu najdogodniejszy jest strumień bieżącej wody (prysznic lub bidet). Najlepiej używać ręcznika przeznaczonego wyłącznie do celów intymnych.
  2. Mycie i osuszanie okolic intymnych powinno się wykonywać w kierunku od przodu do tyłu, by unikać przenoszenia infekcji z okolicy odbytu.
  3. Należy unikać lub często zmieniać gąbki, są siedliskiem drobnoustrojów.
  4. Do higieny intymnej powinno się używać przeznaczonych do tego celu płynów o pH zbliżonym do pH pochwy (pH 5,5). W stanach narażenia na problemy intymne warto posmarować okolice intymne ochronnym preparatem.
  5. Należy ograniczyć stosowanie syntetycznej bielizny oraz stringów. Najlepiej używać bieliznę bawełnianą.
  6. Należy unikać irygacji, długich gorących kąpieli i częstego używania tamponów, gdyż powodują one zaburzenia ochronnej mikroflory.
  7. Przy suchości okolic intymnych, otarciach i bolesnych stosunkach należy stosować nawilżające żele o niskim pH.
  8. Po każdej antybiotykoterapii należy przywrócić naturalną mikroflorę układu pokarmowego i pochwy (np. prOVag®). Także w okresach narażenia na problemy intymne warto wzmocnić odporność probiotykiem.
  9. Przy upławach, pierwszych objawach swędzenia, pieczenia okolic intymnych warto zastosować sprawdzony probiotyk i/lub łagodzący podrażnienia prOVag® żel oraz udać się do ginekologa.

 Pobierz poradnik intymny

Higiena w szczególnych sytuacjach

Miesiączka

Higiena w czasie miesiączki powinna się opierać na częstej zmianie podpasek. Wskazane jest mycie okolicy sromu przed każdą taką zmianą. U kobiet, które cierpią na nawracające infekcje dróg rodnych, należy rozważyć całkowite zaprzestanie stosowania tamponów, które wchłaniają także ważne dla ochrony pochwy produkty ochronnych bakterii- pałeczek kwasu mlekowego. Przy umiarkowanym krwawieniu powinno się zmieniać podpaski co najmniej cztery razy na dobę.

Ciąża

W ciąży okolice intymne powinno się utrzymywać szczególnie w należytej czystości. Podkreśla się mycie sromu pod strumieniem wody, najlepiej pod prysznicem. Kąpiele mogą wypłukiwać ochronne kultury pałeczek kwasu mlekowego. Do podmywania można natomiast stosować płyny do higieny intymnej.

Ciąża jest stanem fizjologicznym upośledzającym odporność i prowadzącym do zaburzenia mechanizmów obronnych organizmu. Dochodzi wówczas do zachwiania równowagi flory pochwowej. Dodatkowo nadmiar hormonów stymuluje zwiększoną produkcję substancji w komórkach pochwy, co wywołuje zmiany proporcji mikroorganizmów pochwy.

Szczególną uwagę w czasie ciąży należy zwrócić na ewentualne występowanie bakteryjnej waginozy (BW) ze względu na poważne powikłania tego zapalenia pochwy. Częstość występowania BW u ciężarnych szacuje się na 10 do 41%. Zapalenie to jest wynikiem zaburzenia flory pochwowej w taki sposób, że bakterie ochronne, czyli pałeczki kwasu mlekowego nie są w stanie zahamować rozwoju innych drobnoustrojów i dlatego dochodzi do niekorzystnej zmiany pH pochwy.

Ciąża stanowi też ryzyko infekcji HPV, ponieważ produkcja hormonów w ciąży ogranicza obronność organizmu. Doprowadza to do stworzenia warunków dla rozwoju zakażenia wirusowego. Wirus brodawczaka ludzkiego jest nie tylko niebezpieczny dla ciężarnej pod kątem onkologicznym, ale również może powodować zakażenie płodu. Jako profilaktykę zakażeń okołoporodowych HPV w przypadku kobiet zakażonych wirusem wykonuje się cięcia cesarskie.

Zaobserwowano związek pomiędzy kolonizacją dróg rodnych ciężarnej przez paciorkowce grupy B ze zwiększoną liczbą powikłań położniczych. Średnio u 20% ciężarnych wykrywa się bezobjawową kolonizację pochwy przez paciorkowce grupy B, co może prowadzić do pojawienia się bakterii w moczu i zakażeń dróg moczowych.

Zachwianie równowagi flory pochwowej w ciąży w postaci zwiększenia produkcji glikogenu w pochwie może prowadzić do zakażeń grzybiczych.

U 18,7 do 21,4% ciężarnych w Polsce wykryto zakażenia chlamydiami mające związek z powikłaniami ciąży. Jak widać zaburzenia flory pochwowej w ciąży stanowią zagrożenie dla rozwijającego się płodu. Prewencja takich zaburzeń w postaci przestrzegania wizyt kontrolnych u ginekologa, wykonywania dodatkowych badań i stosowania preparatów probiotycznych z ochronnymi kulturami bakterii (Provag®, Lactovaginal®) skutkuje zmniejszeniem ilości zakażeń i zapaleń pochwy, a tym samym zmniejszeniem ilości niepowodzeń położniczych.

Antybiotykoterapia

Jak wygląda flora bakteryjna zdrowego organizmu?

Zdrowy organizm zasiedlają miliony dobroczynnych bakterii kwasu mlekowego. Dotyczy to zarówno układu pokarmowego, jak i moczowo-płciowego. Bakterie te pełnią szereg ważnych funkcji w organizmie, m.in. zapobiegają niedyspozycjom i przykrym dolegliwościom ze strony układu pokarmowego i moczowo-płciowego poprzez ograniczanie rozwoju niekorzystnych bakterii i grzybów oraz wzmacniają ochronne funkcje organizmu. Biorą także udział w syntezie witamin, mikroelementów i poprawiają przemianę materii. Bakterie kwasu mlekowego pełnią niezwykle ważną rolę w pochwie, gdzie utrzymują prawidłowe pH, a dzięki temu zapobiegają rozwojowi niekorzystnych drobnoustrojów odpowiedzialnych za przykre dolegliwości.

Jakie ryzyko niesie ze sobą stosowanie antybiotyku?

Każde zastosowanie antybiotyku, wywołuje zmiany także w prawidłowej florze organizmu, zarówno w obrębie układu pokarmowego, jak i moczowo-płciowego. Naruszenie naturalnej równowagi mikrobiologicznej stwarza korzystne warunki do nadmiernego rozwoju niepożądanych grzybów i bakterii, a w konsekwencji może prowadzić do przykrych dolegliwości w obrębie układu pokarmowego (np. rozwolnienia, zaparcia, bóle brzucha) oraz moczowo-płciowego (swędzenie, pieczenie, zwiększona ilość wydzieliny z pochwy, parcie na mocz). Zaburzenia mogą również początkowo przebiegać bezobjawowo, a zaniedbane mogą prowadzić do przykrych niedyspozycji. Niedyspozycje po antybiotykoterapii często występują u kobiet, zwłaszcza w obrębie układu moczowo-płciowego. Dlatego kobiety szczególnie powinny się troszczyć o przywrócenie równowagi mikrobiologicznej.

Jak zapobiec niedyspozycjom po antybiotykoterapii?

Często organizm, zwłaszcza osłabiony stosowaniem antybiotyku, nie jest w stanie odpowiednio szybko odbudować zniszczonej flory. Dlatego równocześnie z antybiotykiem zaleca się stosowanie dobroczynnych bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus) , zwanych ,,osłoną do antybiotyku”. Bakterie w naturalny sposób odbudowują zniszczoną florę, dzięki czemu wzmacniają odporność organizmu i zmniejszają ryzyko niedyspozycji po antybiotykoterapii. Najlepiej stosować nowoczesny probiotyk, o udokumentowanym działaniu, który zawiera bakterie kwasu mlekowego kolonizujące zarówno układ pokarmowy jak i moczowo płciowy. Takim innowacyjnym polskim probiotykiem jest prOVag®.

Antykoncepcja

Kobiety aktywnie współżyjące nie stosujące mechanicznych środków takich jak prezerwatywy, kapturki naszyjkowe, szczególnie te mające wielu partnerów są przede narażone na choroby przenoszone drogą płciową, czyli na infekcje chlamydiami, dwoinką rzeżączki, krętkiem bladym (kiła) i wirusami.

Na podstawie wielu badań nie stwierdzono ujemnego wpływu antykoncepcji mechanicznej na pH treści pochwy i bakteryjną florę ochronną. Natomiast stosowanie wkładek domacicznych (IUD) zwiększa ryzyko podwyższonego pH pochwy nawet o 40%. Stosowanie doustnych tabletek antykoncepcyjnych może wiązać się z częstszymi infekcjami chlamydiami. Środki plemnikobójcze takie jak Nonoxynol-9 nie zabezpieczają przed zakażeniami głównie przed dwoinką rzeżączki, czy też zakażeniami wspomnianymi chlamydiami.

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej działa ochronnie przed infekcjami górnego odcinka narządu rodnego z uwagi na efekt zagęszczania śluzu, który uniemożliwia penetrację plemników, ale także bakterii. Jest to działanie ochronne zabezpieczające przed zapaleniem błony śluzowej macicy, jajników i jajowodów.

Z wielu danych wynika, że antykoncepcja hormonalna może zwiększać ryzyko infekcji dwoinką rzeżączki i ryzyko zapaleń grzybiczych. Opisano natomiast, związek antykoncepcji hormonalnej ze zmniejszoną liczbą zapaleń pochwy wywołanych przez rzęsistka pochwowego.

Zakażenia wirusowe nie mają związku z antykoncepcją hormonalną, lecz z samym współżyciem. Szczególnie istotne są zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) i ludzkiego wirusa utraty odporności (HIV). Na infekcje HPV są narażone wszystkie współżyjące kobiety. Zakażenie tym wirusem ma udział w powstawaniu raka płaskonabłonkowego szyjki macicy. Namnażanie się wirusa ma miejsce podczas procesów reparacyjnych nabłonka szyjki macicy takich jak na przykład gojenie się. Dane medyczne na temat predyspozycji antykoncepcji hormonalnej do zakażenia HIV są niewystarczające do wysnucia wniosków.

Menopauza

Termin menopauza oznacza zakończenie miesiączkowania. Pod tym hasłem opisywane są problemy kobiet związane z wygasaniem czynności jajników związanych z wiekiem. W Polsce wiek menopauzy przypada średnio na 49 rok życia. Jak wspomniano wcześniej ochronna flora pochwowa jest silnie związana z prawidłową produkcją hormonów, czyli czynnością jajników. W okresie pomenopauzalnym dochodzi do zmniejszenia liczby ochronnych pałeczek kwasu mlekowego w treści pochwy i zwiększenia pH, na skutek osłabienia funkcji jajników co usposabia do infekcji. Dotyczy to szczególnie kobiet aktywnie współżyjących. Zmianom flory pochwy towarzyszą zmiany atroficzne nabłonka pochwy, zmniejsza się ilość produkcji substancji będących pożywką dla ochronnych bakterii, dochodzi do wysuszenia ścian pochwy. Wspólnie te czynniki sprzyjają urazom i bolesności przy współżyciu. Procesy zanikowe dotyczą także szyjki macicy. Zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej lub hormonów dopochwowych stopniowo przywraca równowagę flory pochwy. Skutecznym wspomaganiem tego procesu jest stosowanie probiotyków (prOVag®, Lactovaginal®)