Czynniki i grupy ryzyka

Ekosystem pochwy podlega ciągłym zmianom strukturalnym jak też i składowym. Do czynników, które usposabiają do takich zmian zalicza się:

• wiek
• faza cyklu miesięcznego
• ciąża
• antykoncepcja
• zakażenia i stosowanie antybiotykoterapii
• częstość stosunków płciowych oraz liczba partnerów oraz charakter zachowań seksualnych
• praktyki higieniczne
• choroby zakaźne i przewlekłe
• błędy dietetyczne (nadmiar cukrów rafinowanych)
• zaburzenia odporności
• patologie żeńskich narządów płciowych

Środowisko naturalne pochwy ulega ciągłym zmianom także podczas fizjologicznego cyklu miesiączkowego. Tuż przed krwawieniem miesiączkowym staje się ono najmniej nawilżone i bardziej podatne na czynniki zewnętrzne, z lekkim przesunięciem pH w kierunku pH zasadowego ze względu na zmniejszenie populacji bakterii flory naturalnej oraz wpływ czynników hormonalnych. Okres przedmiesiączkowy jest okresem największego narażenia kobiety na zakażenia pochwy. Z kolei krew miesiączkowa wypłukuje szczepy Lactobacillus, co również predysponuje do infekcji. Poza tym pH krwi i nasienia są zasadowe co stwarza  warunki korzystne do rozwoju drobnoustrojów.

Złe nawyki higieniczne również mogą prowadzić do zaburzenia równowagi mikrobiologicznej pochwy. Lekarze powinni przekazywać pacjentkom, jak powinny się podcierać. Ponieważ bardzo często przez niewiedzę kobiety biernie przenoszą bakterie i drożdżaki z odbytu do krocza. Jest spowodowane nie tylko niedostateczną higieną per se, ale też jest to cecha anatomii. Poprzez różne zachowania (seksualne, kosmetyczne, higieniczne) kobiet bakterie mogą zmieniać się pod względem liczebności oraz rodzaju nawet w ciągu kilkudziesięciu minut.

Podczas mikcji i oddawania stolca dostarcza się substancji odżywczych dla bakterii i drożdżaków kolonizujących narządy rodne, to sprzyja ich przeżyciu.

Do innych negatywnie działających na mikroflorę pochwy czynników należą irygacje pochwy. Zaburzają one równowagę środowiska. Zmieniają pH, podrażniają śluzówkę, a także mogą wywoływać stan zapalny błony śluzowej pochwy oraz wypłukują florę fizjologiczną. Takie zachowania wraz ze stosowaniem różnych środków higieny intymnej predysponują w większym stopniu do rozwinięcia waginozy bakteryjnej.

W przypadku kobiet w okresie okołomenopauzalnym i postmenopauzalnym dochodzi do atrofii pochwy na skutek zmniejszonej ilości estrogenu. Towarzyszy temu zmniejszenie ilości wydzieliny pochwowej oraz wzrost jej pH a także wzrost podatności na urazy nabłonka pochwy. Wszystkie te mechanizmy około- i postmenopauzalne prowadzą do wzrostu zakażeń w tej grupie wiekowej kobiet.

Jak już wspomniano wyżej, istotną rolę w zaburzeniach mikroflory pochwy odgrywają również antybiotyki szczególnie te o szerokim spektrum działania, które niszczą bakterie komensalne. Tłumaczy to ułatwioną inwazję i zakażenie przez drobnoustroje patogenne, które zasiedlają nabłonek pochwy wcześniej skolonizowany przez komensalne bakterie.

Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentki chorujące na cukrzycę. U tych kobiet dochodzi do wzrostu zawartości cukrów w wydzielinie pochwy, co stanowi dodatkowy czynnik promujący wzrost drożdżaków z rodzaju Candida. W cukrzycy również występują angiopatie, które prowadzą do zmniejszenia przepływu krwi. W rezultacie prowadzi to do zmniejszenia nawilżenia błony śluzowej pochwy. Tym samym zwiększają one ryzyko urazów, a jednocześnie zakażeń w obrębie pochwy. Także zaburzenia odporności i immunosupresja czy terapia hormonalna mogą predysponować do częstszych zakażeń dolnych dróg moczowo – płciowych.