Epidemiologia zakażeń

Zapalenia pochwy ( vaginitis) stanowią najczęstszą przypadłość z jaką kobiety zwracają się do ginekologów. Zakażenia drobnoustrojami patogennymi stanowią 90% wszystkich infekcji pochwy. Za tę największą grupę infekcji odpowiadają drobnoustroje charakterystyczne dla bakteryjnych zakażeń pochwy (50-60% wszystkich zakażeń): Gardnerella vaginalis, Prevotella spp., Mobilunculus, Mycoplasma hominis, drożdżaki z gatunku Candida (25-40%) : najczęściej Candida albicans odpowiedzialny za 90% tego rodzaju infekcji oraz rzęsistek pochwowy (ok.10%). Ocenia się, że 3 z 4 kobiet przynajmniej raz w życiu zachoruje na infekcje sromu i pochwy, a u blisko 50% ma ona charakter nawrotowy.

Mechanizmy obronne

Ekosystem pochwy

W skład prawidłowej flory pochwy wchodzi około 100 rodzajów komensalnych bakterii tlenowych i beztlenowych. W jednym mililitrze wydzieliny pochwowej występuje od 102 do 1011 bakterii. Flora pochwy dojrzałej kobiety jest zdominowana przez tlenowe i fakultatywnie beztlenowe pałeczki kwasu mlekowego. Do najczęściej występujących w pochwie pałeczek kwasu mlekowego należą Lactobacillus gasseri,  Lactobacillus johnsoni, Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus fermentum, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus brevis, Lactobacillus jenseni, Lactobacillus casei, Lactobacillus catenaforme, Lactobacillus debrueckii, Lactobacillus salivarius, Lactobacillus crispatus. Na rycinie nr 1 normalna flora pochwy – widoczne są liczne pałeczki z rodzaju Lactobacillus.

Oprócz tych wyżej wymienionych tlenowych i beztlenowych pałeczek kwasu mlekowego w skład prawidłowej flory pochwy zalicza się również inne bakterie komensalne należące do szczepów Staphylococcus, Corynebacterium, Streptococcus, Enterococcus, Peptostreptococcus, Bacteroides, Porphyromonas, Gardnerella, Ureaplasma, Mycoplasma, Eubacterium, Bifidobacterium, Propionibacterium, Escherichia, Klebsiella, Sarcinia, Mobiluncus, Veillonella, Clostridium, Fusobacterium, Listeria. Powyżej 50 procent bakterii występujących w prawidłowej florze pochwy zaliczane jest do beztlenowców.

W normalnym ekosystemie pochwy zdrowej dojrzałej kobiety flora beztlenowa i tlenowa równoważy się wzajemnie wciąż ulegając zmianom zarówno ilościowym jak też jakościowym. Znacznym wahaniom podlegają szczególnie zmiany liczebności populacji poszczególnych rodzajów bakterii kolonizujących pochwę dojrzałej kobiety. Przekroczenie granic dynamicznej równowagi pomiędzy poszczególnymi składnikami prawidłowej flory pochwy jest jedną z przyczyn rozwoju stanu zapalnego w obrębie dróg moczowo – płciowych kobiety.

Czynniki zapewniające równowagę mikrobiologiczną

Utrzymanie równowagi mikrobiologicznej warunkuje bardzo wiele czynników. Środowisko pochwy ma określoną temperaturę od 36˚C do 37,5˚C. Pochwa jest nawilżana przez wydzielinę fizjologiczną pochodząca z gruczołów błony śluzowej macicy i jajowodów, przesięku i złuszczonych komórek ściany pochwy, ze śluzu szyjkowego oraz gruczołów przedsionkowych większych Bartholina i mniejszych Skenego. W zależności od fazy cyklu miesiączkowego pod wpływem działania hormonów wydzielina pochwy zmienia swoje właściwości. Jej ilość zwiększa się w okresie okołoowulacyjnym, ale również często jej nadmiar może świadczyć o zakażeniu. Odczyn prawidłowej wydzieliny jest kwaśny w wyniku działania pałeczek kwasu mlekowego. Prawidłowe pH to 3,8 – 4,2 a zakres norm waha się od 3,5 do 4,5. Wilgotność może być mniejsza przed menarche i w okresie postmenopauzalnym.

Wreszcie obecność „korzystnych” bakterii komensalnych – stanowią one powyżej 90 procent (różne wartości w zależności od metody badania) prawidłowej flory pochwy kobiet w okresie rozrodczym. To właśnie te bakterie komensalne oraz ich produkty (kwas mlekowy, acydolina, acydolfilina, laktocydyna, bakteriocyna, nadtlenek wodoru) warunkują prawidłowy ekosystem pochwy, który stymulowany jest działaniem estrogenów.

 

Konsekwencje zakażeń

Powikłania zakażeń można podzielić na ginekologiczne i położnicze.
GINEKOLOGICZNE:

1. Zakażenia pooperacyjne
2. Zmiany dysplastyczne szyjki macicy (do stanów nowotworowych włącznie)
3. Ropne zapalenie błony śluzowej kanału szyjki macicy
4. Niepłodność jajowodowa
5. Zapalenie narządów miednicy mniejszej
6. Zwiększona podatność na choroby przenoszone drogą płciową
7. Nawracające infekcje dolnych dróg moczowych

POŁOŻNICZE

1. Zakażenie błon płodowych
2. Zakażenie płynu owodniowego
3. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych i poród przedwczesny
4. Niska masa urodzeniowa dziecka
5. Poporodowe zapalenie endometrium
6. Ropień krocza

Warto wiedzieć

Czy wiesz, że probiotyk stosowany przez Polkę powinien być dopasowany do jej polskiej flory? Zobacz kryteria jakimi należy kierować się przy wyborze dobrego probiotyku.